سوزاک یک عفونت مقاربتی (STD) است که توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. باکتری سوزاک می‌تواند مجاری ادراری، راست‌روده، دستگاه تولیدمثل زنان، دهان، گلو یا چشم‌ها را آلوده کند. این بیماری عمدتاً از طریق تماس جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال منتقل می‌شود. همچنین نوزادان می‌توانند در هنگام تولد به این عفونت مبتلا شوند که عمدتاً چشم‌های آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پرهیز از فعالیت جنسی و داشتن رابطه جنسی ایمن می‌تواند از گسترش سوزاک جلوگیری کند. استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند. داشتن یک رابطه تک‌همسری متقابل، که در آن هر دو شریک فقط با یکدیگر رابطه دارند و هیچ‌کدام به بیماری مبتلا نیستند، می‌تواند خطر عفونت را کاهش دهد.
علائم سوزاک
در بسیاری از افراد، عفونت سوزاک هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. در صورت بروز علائم، معمولاً دستگاه تناسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما ممکن است در سایر نقاط بدن نیز دیده شوند.
علائم سوزاک در مردان
- سوزش و درد هنگام ادرار کردن
- ترشحات چرکی از نوک آلت تناسلی
- درد یا تورم در یک بیضه
علائم سوزاک در زنان
- افزایش ترشحات واژینال
- سوزش و درد هنگام ادرار کردن
- خونریزی غیرطبیعی واژینال، به‌خصوص بعد از رابطه جنسی
- درد شکمی یا لگنی
سوزاک در سایر قسمت‌های بدن
سوزاک می‌تواند سایر بخش‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- راست‌روده: علائم شامل خارش مقعدی، ترشح چرکی از مقعد، خونریزی کم‌رنگ روی دستمال توالت و دشواری در دفع مدفوع است.
- چشم‌ها: سوزاک چشمی می‌تواند باعث درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرکی از یک یا هر دو چشم شود.
- گلو: علائم شامل گلودرد و تورم غدد لنفاوی گردنی است.
- مفاصل: عفونت سوزاک می‌تواند باعث التهاب مفاصل شود که با قرمزی، تورم، درد شدید و دشواری در حرکت مشخص می‌شود. این وضعیت به‌عنوان آرتریت سپتیک شناخته می‌شود.
چرا سوزاک میگیریم؟
سوزاک توسط باکتری Neisseria gonorrhoeae ایجاد می‌شود. این باکتری عمدتاً از طریق تماس جنسی از جمله رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
عوامل خطر برای ابتلا به سوزاک
برخی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سوزاک هستند، از جمله:
- زنان زیر ۲۵ سال که از نظر جنسی فعال هستند
- مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند
- داشتن شریک جنسی جدید
- داشتن شریک جنسی که با افراد دیگری رابطه دارد
- داشتن بیش از یک شریک جنسی
- سابقه ابتلا به سوزاک یا سایر بیماری‌های مقاربتی
چگونه سوزاک منتقل می‌شود؟
سوزاک از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل می‌شود. استفاده از کاندوم و دیگر روش‌های محافظتی می‌تواند خطر انتقال یا ابتلا به سوزاک و سایر عفونت‌های مقاربتی را کاهش دهد. اما این روش‌ها کاملاً بی‌خطر نیستند، به‌ویژه اگر به درستی استفاده نشوند. برخی شواهد نشان می‌دهد که سوزاک دهانی ممکن است از طریق بوسیدن عمیق (بوسیدن با زبان) نیز منتقل شود، اما برای تأیید این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.
اگر قبلاً مبتلا به سوزاک شده‌اید، شانس بالاتری برای ابتلای مجدد به آن دارید. همچنین، سوزاک درمان‌نشده می‌تواند خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد. سوزاک همچنین می‌تواند از مادر به نوزاد در حین زایمان منتقل شود.
آزمایش و تست تشخیص سوزاک
پزشک می‌تواند سوزاک را از طریق روش‌های زیر تشخیص دهد:
- آزمایش ادرار: معمولاً می‌تواند سوزاک را تشخیص دهد.
- نمونه‌گیری از مایعات: پزشک ممکن است با سواب از آلت تناسلی، واژن، گلو یا مقعد نمونه‌گیری کند.
- آزمایش خون: در موارد نادر انجام می‌شود اما معمولاً نتایج قطعی ندارد.
- اگر احتمال می‌دهید که به سوزاک مبتلا هستید، از هرگونه فعالیت جنسی تا دریافت نتیجه منفی آزمایش خودداری کنید.
درمان سوزاک
سوزاک را نمی‌توان با داروهای خانگی یا بدون نسخه درمان کرد. توصیه شده‌ترین درمان، تزریق یک‌بار مصرف آنتی‌بیوتیک سفترایاکسون (Ceftriaxone) در عضله باسن است. در صورتی که پزشک به کلامیدیا نیز مشکوک باشد، ممکن است داکسی‌سایکلین را به مدت ۷ روز تجویز کند.
عوارض سوزاک برای مردان، زنان و کودکان
در صورت عدم درمان، سوزاک می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله موارد زیر شود:
- ناباروری در زنان: سوزاک می‌تواند به رحم و لوله‌های فالوپ گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود، که می‌تواند به انسداد لوله‌های رحمی، افزایش خطر بارداری خارج از رحم و ناباروری بیانجامد.
- ناباروری در مردان: سوزاک می‌تواند باعث التهاب اپیدیدیم (لوله‌ای که اسپرم را از بیضه‌ها منتقل می‌کند) شود. این وضعیت که اپیدیدیمیت نام دارد، در صورت عدم درمان ممکن است منجر به ناباروری شود.
- انتشار عفونت به مفاصل و سایر قسمت‌های بدن: باکتری سوزاک می‌تواند از طریق جریان خون به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد و باعث تب، بثورات پوستی، زخم‌های پوستی و التهاب مفاصل شود.
- افزایش خطر ابتلا به HIV/AIDS: افراد مبتلا به سوزاک بیشتر در معرض ابتلا به ویروس HIV هستند. همچنین، افرادی که همزمان به سوزاک و HIV مبتلا هستند، بیشتر از دیگران این بیماری‌ها را به شرکای جنسی خود انتقال می‌دهند.
- عوارض برای نوزادان: نوزادانی که هنگام تولد به سوزاک مبتلا می‌شوند، ممکن است دچار کوری، زخم‌های پوستی روی سر و عفونت شوند.
راه های پیشگیری از سوزاک
برای کاهش خطر ابتلا به سوزاک موارد زیر را در نظر بگیرید:
- استفاده از کاندوم در رابطه جنسی: پرهیز از فعالیت جنسی مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از سوزاک است، اما استفاده از کاندوم در طی هرگونه رابطه جنسی (واژینال، مقعدی یا دهانی) می‌تواند خطر را کاهش دهد.
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی: داشتن یک رابطه تک‌همسری که هیچ‌یک از طرفین با فرد دیگری رابطه نداشته باشد، می‌تواند خطر عفونت را کاهش دهد.
- آزمایش بیماری‌های مقاربتی برای خود و شریک جنسی: قبل از برقراری رابطه جنسی، آزمایش دهید و نتایج را با شریک خود به اشتراک بگذارید.
- خودداری از رابطه جنسی با فردی که علائم بیماری مقاربتی دارد: اگر فردی دارای علائمی مانند سوزش ادرار، بثورات تناسلی یا زخم باشد، از رابطه جنسی با او خودداری کنید.
- انجام آزمایش‌های منظم برای سوزاک: زنان زیر ۲۵ سال که از نظر جنسی فعال هستند و زنانی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند باید سالانه آزمایش شوند. همچنین، این آزمایش برای مردانی که با مردان دیگر رابطه دارند نیز توصیه می‌شود.
- درمان پیشگیری‌کننده: در افراد با ریسک بالای ابتلا به سوزاک مانند مردانی که با مردان دیگر رابطه دارند و زنان ترنس، مصرف آنتی‌بیوتیک داکسی‌سایکلین تا ۳ روز بعد از رابطه جنسی می‌تواند خطر عفونت را کاهش دهد.
قویترین آنتی بیوتیک برای درمان سوزاک چیست؟
برای درمان سوزاک سفتریاکسون توصیه می شود. البته این دارو باید توسط پزشک تجویز شود.
آیا سوزاک خود به خود از بین می‌رود؟
خیر، سوزاک بدون درمان بهبود نمی‌یابد و باید با آنتی‌بیوتیک درمان شود.
سوزاک و کلامیدیا چه تفاوتی دارند؟
هر دو توسط باکتری‌های مختلف ایجاد شده و به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی متفاوتی نیاز دارند.
کلام آخر
سوزاک یک بیماری بسیار رایج است که با درمان مناسب به‌طور کامل بهبود می‌یابد. شما می‌توانید از طریق استفاده از محافظ‌های جنسی، آزمایش منظم و گفت و گو با شرکای جنسی، خطر ابتلا به سوزاک را کاهش دهید.
منابع: mayoclinic، healthline
