عفونت‌های طولانی‌مدت با انواع پرخطر HPV می‌توانند باعث سرطان در قسمت‌هایی از بدن شوند که HPV سلول‌ها را آلوده می‌کند. ویروس HPV سلول‌های تخت و نازک (سلول‌های سنگ‌فرشی) که سطوح داخلی این اندام‌ها را پوشش می‌دهند، آلوده می‌کند. اکثر سرطان‌های مرتبط با HPV به عنوان کارسینومای سلول سنگ‌فرشی شناخته می‌شوند. برخی از سرطان‌های دهانه رحم ناشی از عفونت HPV در سلول‌های غده‌ای دهانه رحم هستند و به آن‌ها آدنوکارسینوما می‌گویند.
سرطان‌های مرتبط با HPV
- سرطان مقعد: بیش از ۹۰٪ موارد سرطان مقعد توسط HPV ایجاد می‌شود. تعداد موارد جدید و مرگ و میر ناشی از سرطان مقعد رو به افزایش است.
- سرطان دهانه رحم: تقریباً همه موارد سرطان دهانه رحم توسط HPV ایجاد می‌شوند. غربالگری منظم با آزمایش HPV یا آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند از بیشتر موارد این سرطان جلوگیری کند.
- سرطان اوروفارنکس (یا سرطان گلو): این سرطان در بافت‌های بخش میانی گلو، پشت دهان تشکیل می‌شود. ۷۰٪ موارد این سرطان ناشی از HPV است.
- سرطان آلت تناسلی: بیش از ۶۳٪ موارد سرطان آلت تناسلی به دلیل عفونت HPV است.
- سرطان واژن: ۷۵٪ موارد سرطان واژن به دلیل HPV رخ می‌دهد که ناشی از زگیل تناسلی است.
- سرطان ولوار (فرج): ۶۹٪ موارد سرطان ولوار ناشی از HPV است.
- HPV باعث ۶۳۰,۰۰۰ سرطان در سال می‌شود که حدود ۵٪ از کل سرطان‌ها را شامل می‌شود.
غربالگری برای تشخیص تغییرات سلولی ناشی از HPV
هدف از غربالگری، تشخیص زودهنگام مشکلات بهداشتی، پیش از تبدیل شدن آن‌ها به سرطان است. تنها سرطانی که آزمایش‌های غربالگری تأیید شده توسط FDA برای آن وجود دارد، سرطان دهانه رحم است.
- غربالگری سرطان دهانه رحم: شامل آزمایش HPV، تست پاپ‌اسمیر و تست HPV/Pap کو-تست است که سلول‌های دهانه رحم را از نظر عفونت HPV و تغییرات غیرطبیعی بررسی می‌کند.
- غربالگری سرطان مقعد: آزمایش پاپ مقعدی (آنال پاپ اسمیر) در برخی گروه‌های پرخطر انجام می‌شود.
- غربالگری سرطان‌های مرتبط با HPV دیگر (دهان، آلت تناسلی، واژن و ولوار): تاکنون هیچ آزمایش غربالگری استانداردی برای این نوع سرطان‌ها وجود ندارد.
دیسپلازی و تغییرات پیش‌سرطانی ناشی از HPV
دیسپلازی رشد غیرطبیعی سلول‌ها در یک بافت یا اندام است که می‌تواند ناشی از عفونت HPV باشد. دیسپلازی اپیتلیال، که به عنوان نئوپلازی داخل اپیتلیالی نیز شناخته می‌شود، به سه دسته تقسیم می‌شود:
- دیسپلازی خفیف (درجه پایین) – معمولاً خود به خود برطرف می‌شود.
- دیسپلازی متوسط و شدید (پیش‌سرطان) – نیاز به درمان دارد تا از تبدیل شدن به سرطان جلوگیری شود.
درمان دیسپلازی ناشی از HPV
دیسپلازی متوسط و شدید دهانه رحم: درمان با روش LEEP یا جراحی کونیزاسیون با چاقوی سرد انجام می‌شود.
دیسپلازی متوسط و شدید مقعد، آلت تناسلی، واژن و فرج: این موارد معمولاً با جراحی برداشتن بافت غیرطبیعی یا درمان موضعی انجام می‌شود.
چگونه HPV باعث سرطان می‌شود؟
ویروس HPV موجب تغییر در سلول‌های آلوده شده و آن‌ها را وادار به تکثیر غیرقابل‌کنترل می‌کند. در بیشتر موارد، سیستم ایمنی بدن آن سلول‌های آلوده را از بین می‌برد، اما در برخی موارد، سلول‌های آلوده باقی می‌مانند و در نهایت به سرطان تبدیل می‌شوند. عواملی که خطر تبدیل HPV به سرطان را افزایش می‌دهند:
- ابتلا به انواع پرخطر HPV، به ویژه HPV 16 و HPV 18
- سیگار کشیدن
- ضعف سیستم ایمنی (مانند افراد HIV مثبت یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند)
چرا این موضوع مهم است؟
سرطان معمولاً سال‌ها و حتی دهه‌ها پس از ابتلا به HPV بروز می‌کند. هیچ راهی برای پیش‌بینی اینکه چه کسی از HPV دچار سرطان یا سایر مشکلات سلامتی خواهد شد، وجود ندارد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند (مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS)، ممکن است عفونت‌های HPV را سخت‌تر دفع کنند و احتمال بیشتری برای بروز مشکلات ناشی از HPV داشته باشند.
حقایق مهم درباره سرطان‌های ناشی از HPV
بیش از ۹۰٪ موارد سرطان دهانه رحم ناشی از عفونت HPV هستند. تقریباً تمامی موارد سرطان دهانه رحم قابل پیشگیری از طریق واکسن گارداسیل هستند.
هر سال تنها در آمریکا حدود ۲۰۰,۰۰۰ زن دچار تغییرات پیش‌سرطانی مرتبط با HPV در دهانه رحم می‌شوند. حدود ۱۰,۸۰۰ زن مبتلا به سرطان دهانه رحم ناشی از HPV تشخیص داده می‌شوند. حدود ۴,۰۰۰ زن بر اثر سرطان دهانه رحم جان خود را از دست می‌دهند. این آمار در ایران به مراتب بدتر است ولی به دلیل اینکه تحقیقی در این زمینه انجام نمی شود و اطلاعاتی در دست نیست، نمی توان آمار درستی ارائه کرد.
می توان با واکسن میزان ابتلا به سرطان ناشی از HPV را کاهش داد؟
سرطان دهانه رحم زمانی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان آمریکا بود. اما واکسیناسیون HPV و آزمایش‌های غربالگری سرطان دهانه رحم باعث شده‌اند که این سرطان یکی از قابل‌پیشگیری‌ترین انواع سرطان باشد. حتی اگر واکسن HPV دریافت کرده‌اید، باید از سن ۲۱ سال به بعد آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم را انجام دهید.
HPV می تواند باعث سرطان های مردان نیز شود؟
حدود ۴ نفر از هر ۱۰ بیمار مبتلا به سرطان‌های ناشی از HPV، مردان هستند. هر سال حدود ۱۶۰۰۰ مرد در امریکا به سرطان‌های ناشی از HPV مبتلا می‌شوند.
کدام سرطان ها را می توان به موقع تشخیص داد؟
سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌هایی است که می‌توان آن را با آزمایش‌های غربالگری زودهنگام تشخیص داد. اما سایر سرطان‌های ناشی از HPV تا زمانی که مشکلات جدی‌تری ایجاد نکنند، ممکن است تشخیص داده نشوند. واکسیناسیون HPV از عفونت‌های مرتبط با این سرطان‌ها پیشگیری می‌کند.
کلام آخر
HPV عامل اصلی سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط با اندام‌های تناسلی و دهان است. واکسن HPV می‌تواند تا ۹۰٪ سرطان‌های مرتبط با این ویروس را پیشگیری کند. غربالگری منظم، به ویژه برای سرطان دهانه رحم، حیاتی است.
