بارداری خارج رحمی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده در محلی قرار بگیرد که نمی‌تواند از رشد آن حمایت کند. بارداری‌های خارج رحمی می‌توانند خطرناک باشند، به‌ویژه اگر لوله فالوپ بترکد. این مشکل می‌تواند منجر به خونریزی شدید، عفونت و گاهی مرگ شود و حتما باید تحت درمان اورژانسی قرار گیرد.
بارداری خارج رحمی کجا اتفاق می‌افتد؟
بارداری خارج رحمی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم قرار بگیرد. تخمک باید از طریق لوله‌های فالوپ به دیواره رحم برود. در یک بارداری خارج رحمی، تخمک در یکی از ساختارهای مسیر قرار می‌گیرد. شایع‌ترین مکان این است که در داخل لوله‌های فالوپ باشد. بیشتر بارداری‌های خارج رحمی (حدود ۹۰٪) در این مکان رخ می‌دهند.
علائم بارداری خارج رحمی چیست؟
علائم اولیه بارداری خارج رحمی می‌تواند بسیار مشابه علائم معمول بارداری باشد. با این حال، شما ممکن است در هنگام بارداری خارج رحمی علائم اضافی زیر را تجربه کنید:
- خونریزی واژینال
- درد در ناحیه پایین شکم، لگن و کمر پایین
- سرگیجه یا ضعف
علائم اضطراری
اگر تخمک بارور شده در لوله فالوپ به رشد ادامه دهد، ممکن است لوله شکسته شود. خونریزی شدید در داخل شکم محتمل است. علائم این رویداد تهدیدکننده زندگی شامل سبکی شدید سر، بیهوشی و شوک هستند. اگر هر یک از علائم یا نشانه‌های بارداری خارج رحمی را دارید، به‌ویژه:
- درد شدید شکم یا لگن همراه با خونریزی واژینال
- سبکی شدید سر یا بیهوشی
- درد شانه
فورا به پزشک مراجعه کنید.
علل بارداری خارج رحمی چیست؟
در اکثر موارد، شرایطی که حرکت تخمک را در طول لوله فالوپ کند یا مسدود می‌کند، باعث بارداری خارج رحمی می‌شود. این می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- شما بافت اسکار، چسبندگی یا التهاب ناشی از یک جراحی لگنی قبلی دارید.
- لوله‌های فالوپ آسیب‌دیده‌اند، مانند آسیب ناشی از یک عفونت منتقله از راه جنسی (STI).
- شما با لوله فالوپ شکل نادرستی متولد شده‌اید.
- توموری که لوله های فالوپ را مسدود کرده است.
عوامل خطر بارداری خارج رحمی
برخی از مواردی که احتمال بارداری خارج رحمی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- بارداری خارج رحمی قبلی. اگر قبلاً این نوع بارداری را داشته‌اید، احتمال داشتن یک بارداری دیگر بیشتر است.
- سیگار کشیدن
- سابقه بیماری التهاب لگنی (PID)، عفونتی که می‌تواند باعث تشکیل بافت اسکار در لوله‌های فالوپ، رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم شما شود.
- جراحی در لوله‌های فالوپ (از جمله بستن لوله‌ها) یا در سایر اعضای ناحیه لگنی.
- سابقه ناباروری.
- درمان ناباروری با استفاده از لقاح خارج رحمی (IVF).
- اندومتریوز
- عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STIs).
- وجود یک IUD در زمان به بارداری.
اگر متوجه شدید که باردار هستید و IUD دارید یا سابقه بستن لوله‌ها را دارید، فوراً با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود تماس بگیرید. بارداری خارج رحمی در این شرایط شایع‌تر است.
خطر همچنین با افزایش سن افزایش می‌یابد. زنان بالای ۳۵ سال در معرض خطر بالاتری نسبت به زنان زیر ۳۵ سال هستند.
حدود ۵۰٪ از زنانی که بارداری خارج رحمی را تجربه کرده‌اند، هیچ‌یک از عوامل خطر فوق را ندارند.
عوارض بارداری خارج رحمی چیست؟
بارداری خارج رحمی یک اورژانس پزشکی است. تنها رحم می‌تواند جنین در حال رشد را نگه دارد. این عضو می‌تواند با رشد جنین کشیده و گسترش یابد. لوله‌های فالوپ به این اندازه انعطاف‌پذیر نیستند و می‌توانند با رشد تخمک بارور شده بترکند. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شدید و تهدیدکننده زندگی شود. این امر خطرناک است و بارداری خارج رحمی باید فوراً درمان شود تا از آسیب به لوله فالوپ و سایر ارگان‌ها، خونریزی داخلی و احتمالاً مرگ جلوگیری شود.
چگونه بارداری خارج رحمی تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص بارداری خارج رحمی، پزشک چندین آزمایش انجام خواهد داد. این شامل:
- آزمایش ادرار: این آزمایش شامل ادرار کردن روی نوار تست و سپس قرار دادن نوار تست در نمونه ادرار است.
- آزمایش خون: پزشک ممکن است خون را آزمایش کند تا ببیند چه مقدار هورمون گنادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG) در بدن شما وجود دارد. بدن فقط در دوران بارداری HCG تولید می‌کند. مقدار کم ممکن است نشان‌دهنده بارداری خارج رحمی باشد زیرا سطح HCG به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد زمانی که تخمک بارور شده در رحم شما کاشته می‌شود.
- سونوگرافی: سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخلی بدن شما استفاده می‌کند. پزشک از این آزمایش برای دیدن محل کاشت تخمک بارور شده استفاده خواهد کرد.
چقدر زود متوجه می‌شوید که بارداری خارج رحمی دارید؟
بارداری خارج رحمی معمولاً در اوایل بارداری کشف می‌شود. پزشکان معمولاً بارداری‌های خارج رحمی را در سه‌ماهه اول (تا ۱۲ هفته بارداری) تشخیص می‌دهند.
بارداری خارج رحمی چگونه درمان می‌شود؟
خارج رحمی را با دارو یا جراحی درمان می‌کنند.
متوترکسات برای بارداری خارج رحمی: پزشک ممکن است از متوترکسات برای توقف رشد تخمک بارور شده استفاده کند. اگر لوله فالوپ پاره شده است، نمی‌توانید از این دارو استفاده کنید.
جراحی برای بارداری خارج رحمی: اگر لوله فالوپ پاره شده یا در معرض خطر پارگی باشد، تنها گزینه جراحی است. این روش معمولاً به‌صورت لاپاراسکوپی انجام می‌شود. جراح ممکن است لوله فالوپ را به همراه تخمک بردارد یا تخمک را از لوله خارج کند.
آیا می‌توانم از بارداری خارج رحمی جلوگیری کنم؟
شما نمی‌توانید از بارداری خارج رحمی جلوگیری کنید. با این حال، می‌توانید تلاش کنید تا با رعایت عادات سبک زندگی خوب، خطر خود را کاهش دهید. این می‌تواند شامل عدم سیگار کشیدن، رسیدن و حفظ وزن سالم و جلوگیری از هرگونه عفونت منتقله از راه جنسی (STIs) باشد. با پزشک خود درباره هر یک از عوامل خطر که ممکن است قبل از تلاش برای باردار شدن داشته باشید، صحبت کنید.
آیا بعد از بارداری خارج رحمی می‌توانم دوباره باردار شوم؟
بیشتر زنان با سابقه بارداری خارج رحمی می‌توانند بارداری‌های موفقیت‌آمیز آینده داشته باشند. بعد از اینکه یک بارداری خارج رحمی داشته‌اید، خطر بارداری‌های خارج رحمی بیشتر است.
چقدر باید صبر کنم قبل از اینکه دوباره بعد از بارداری خارج رحمی باردار شوم؟
باید با پزشک خود درباره بارداری‌های آینده بعد از درمان بارداری خارج رحمی صحبت کنید. هرچند ممکن است بارداری به سرعت بعد از درمان رخ دهد، اما معمولاً بهتر است حدود سه ماه صبر کنید. این زمان به لوله‌های فالوپ برای بهبود فرصت می‌دهد و خطر بارداری خارج رحمی دیگر را کاهش می‌دهد.
آیا اگر لوله فالوپ من برداشته شود، می‌توانم هنوز هم بچه‌دار شوم؟
در بیشتر موارد، اگر یکی از لوله‌های فالوپ برداشته شود، شما هنوز هم می‌توانید بچه‌دار شوید. اکثر زنان با دو لوله فالوپ به دنیا می‌آیند. فقط یک لوله فالوپ برای بارداری لازم است. تخمک‌ها می‌توانند از طریق لوله فالوپ باقی‌مانده شما سفر کنند. همچنین، روش‌های باروری کمکی مانند IVF وجود دارد که به لوله‌های فالوپ شما نیازی ندارند.
آیا بارداری من بعد از بارداری خارج رحمی می‌تواند ادامه یابد؟
متأسفانه، بارداری خارج رحمی برای جنین کشنده است و بارداری نمی‌تواند ادامه یابد. هنگامی که تخمک خارج از رحم شما کاشته می‌شود، نمی‌توانید آن را به رحم منتقل کنید.
چقدر بارداری خارج رحمی شایع است؟
بارداری‌های خارج رحمی در حدود ۲٪ از تمام بارداری‌ها اتفاق می‌افتند.
کلام آخر
بارداری خارج رحمی می‌تواند غیرمنتظره و ترسناک باشد. شما احتمالاً احساسات متعددی از جمله غم، شوک و اضطراب را تجربه می‌کنید. حتی اگر بارداری شما برنامه‌ریزی شده نبود، تجربه بارداری خارج رحمی می‌تواند باعث ایجاد تروما شود.
منابع: mayoclinic، clevelandclinic
