شاید چیزی به نام پریود مردان وجود نداشته باشد، اما مردان می‌توانند شرایطی مانند سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه کنند که به آن سندرم تحریک‌پذیر مردانه (IMS) یا PMS مردانه گفته می‌شود. IMS و یائسگی مردانه (آندروپوز) ممکن است یکسان باشند. مانند آندروپوز، IMS نیز به عنوان یک تشخیص پزشکی رسمی شناخته نشده است، اما ارزش بررسی این را دارد که آیا افت تستوسترون می‌تواند باعث افسردگی، خستگی و تغییرات خلقی شود یا خیر. گرچه مردان خونریزی ندارند و همه علائم مشابه زنان را تجربه نمی‌کنند، اما این تغییرات هورمونی می‌تواند اثرات قابل توجهی مخصوصا روی خلق‌وخو و تحریک‌پذیری داشته باشد.
چرخه هورمونی مردان
سطح طبیعی تستوسترون در مردان بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ نانوگرم در هر دسی‌لیتر خون متغیر است. تستوسترون در طول روز نوسان دارد؛ معمولاً در ساعت ۸ صبح به بیشترین مقدار خود رسیده و در ادامه روز کاهش می‌یابد، به طوری که در ساعت ۸ شب به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد و دوباره در طول شب افزایش می‌یابد.
یکی از تغییرات هورمونی ثابت در مردان کاهش تستوسترون با افزایش سن است. معمولا سطح تستوسترون از سن ۴۰ سالگی به بعد حدود ۱٪ در سال کاهش می‌یابد، اما میزان کاهش در همه مردان یکسان نیست. تقریبا ۱۰ تا ۲۵ درصد از مردان دچار کمبود تستوسترون قابل توجهی می‌شوند. میزان شیوع تستوسترون پایین در مردان ۶۰ ساله و بالاتر ۲۰٪، در مردان ۷۰ ساله و بالاتر ۳۰٪، و در مردان بالای ۸۰ سال ۵۰٪ گزارش شده است .
از سوی دیگر، سطح بالای تستوسترون (هیپرگنادیسم) بیشتر در مردانی دیده می‌شود که از استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک یا درمان جایگزینی هورمون تستوسترون استفاده می‌کنند. تستوسترون بالا می‌تواند منجر به تغییرات خلقی، بی‌خوابی، آکنه، ناباروری، لخته‌شدن خون، آپنه خواب، فشار خون بالا و بیماری‌های کبدی شود.
اضافه‌وزن نیز باعث کاهش تستوسترون می‌شود؛ در یک مطالعه در سال ۲۰۰۷، مشخص شد که در مردان ۴۰ ساله و بالاتر، به ازای هر واحد افزایش در شاخص توده بدنی (BMI)، سطح تستوسترون ۲٪ کاهش می‌یابد .
علائم سندرم تحریک‌پذیر مردانه (IMS) یا پریود مردان
علائم ناشی از کاهش تستوسترون در مردان مشابه علائم کاهش استروژن و پروژسترون در زنان است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش انرژی
- افسردگی
- فقدان انگیزه
- عدم تمرکز
- تحریک‌پذیری
- ضعف حافظه
- کاهش میل جنسی
- خستگی
- تغییرات خلقی
اگر علائم شدید یا پایدار باشند، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات پزشکی مانند کمبود تستوسترون باشند، که می‌تواند بر میل جنسی و باروری تأثیر بگذارد.
دلایل سندروم مردانه تحریک‌پذیر
محتمل‌ترین دلیل IMS نوسانات سطح تستوسترون و دیگر هورمون‌ها است. تحقیقات چندانی درباره IMS در انسان انجام نشده، اما مطالعات حیوانی از این فرضیه حمایت می‌کنند .چندین عامل می‌توانند سطح تستوسترون را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه موجب IMS شوند، از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سن
- مصرف الکل
- استفاده از استروئید
- چاقی
- سیگار کشیدن
- استرس
- مصرف کافئین
- بیماری‌های پزشکی
۱. سطح تستوسترون مردان در پاییز افزایش و در بهار کاهش می‌یابد.
در بهار سطح تستوسترون در مردان کمتر از حد معمول است، که می‌تواند بر روحیه آنها تأثیر بگذارد و باعث کاهش انگیزه، حساسیت بیشتر، تحریک‌پذیری و تغییرات خلقی شود.
۲. مردان در هنگام عدم تعادل هورمونی علائمی مشابه زنان را تجربه می‌کنند.
بسیاری از علائم در مردان مشابه علائم چرخه قاعدگی زنان است، از جمله خستگی، گرفتگی عضلات، افزایش حساسیت و تمایل به غذاهای خاص. طبق یک مطالعه، تقریباً ۲۶٪ از مردان این تغییرات هورمونی منظم را تجربه می‌کنند.
۳. مردان نیز چرخه های هورمونی دارند
اگرچه این چرخه‌ها مانند چرخه ماهانه زنان نیستند، اما مردان نیز چرخه‌های هورمونی دارند . به طور کلی، سطح تستوسترون در صبح بالاتر است و در شب کاهش می‌یابد .
درمان سندروم تحریک‌پذیر مردانه
IMS به عنوان یک تشخیص پزشکی رسمی شناخته نشده است، بنابراین روش درمانی قطعی برای آن وجود ندارد. بهترین کار مشورت با پزشک برای بررسی امکان کمبود تستوسترون است. متخصصان می‌توانند برای مردانی که از علائم مرتبط با IMS رنج می‌برند، آزمایش‌های هورمونی را تجویز کنند. تغییر سبک زندگی می‌تواند به مدیریت علائم IMS کمک کند:
- ورزش: ترکیب تمرینات هوازی و مقاومتی باعث بهبود سلامت قلبی و افزایش توده عضلانی می‌شود. تمرینات مقاومتی می‌توانند برخی از کاهش‌های وابسته به سن در تولید تستوسترون را معکوس کنند .
- کاهش مصرف الکل، پرهیز از سیگار و خواب کافی
- مدیریت استرس: به‌کارگیری تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تمرین‌های تنفسی، و ذهن‌آگاهی برای کاهش اضطراب
- تغذیه سالم: رژیم غذایی متعادل شامل سبزیجات برگ‌دار، ماهی‌های چرب، پیاز و سیر ممکن است به افزایش سطح تستوسترون کمک کند.
- ارتباط سالم: پذیرش تغییرات خلقی و استفاده از بازخورد دیگران برای کنترل تأثیر علائم بر روابط و زندگی روزمره
- اگر سطح تستوسترون شما کم باشد، درمان‌های هورمونی مختلفی از جمله کرم‌ها، چسب‌های پوستی، قرص‌ها و تزریق‌ها موجود هستند که می‌توانند سطح هورمونی بدن را دوباره متعادل کنند.
کلام آخر
تجربه گاه‌به‌گاه حساسیت بیش از حد، اضطراب، ناامیدی و خشم طبیعی است، اما اگر این علائم پایدار باشند، بهتر است کمک بگیرید. از خانواده، دوستان و اطرافیان خود حمایت بخواهید و در صورت لزوم با یک متخصص مشورت کنید. با تحقیقات جدید در زمینه سلامت مردان، گزینه‌های درمانی بیشتری نسبت به گذشته در دسترس هستند.
منابع: ltmensclinic، invigormedical،
