زگیل دهانی نوعی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که شایع‌ترین بیماری مقاربتی (STI) محسوب می‌شود. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از HPV وجود دارد که حدود ۴۰ نوع آن می‌تواند دهان، گلو و اندام تناسلی را تحت تأثیر قرار دهد.
بیشتر اوقات، سیستم ایمنی بدن HPV را قبل از ایجاد علائم از بین می‌برد. اما تقریباً ۱۰٪ از مردان و ۳.۶٪ از زنان دچار HPV دهانی علامت‌دار می‌شوند.
آیا زگیل دهانی با سایر انواع HPV متفاوت است؟
خیر. ویروس یکسانی است، اما در قسمت‌های مختلف بدن ظاهر می‌شود. HPV دهانی یکی از زیرمجموعه‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است.
ویروس HPV دهانی چقدر شایع است؟
یک مطالعه اخیر نشان داده است که ۷٪ از افراد ۱۴ تا ۶۹ ساله به HPV دهانی مبتلا هستند. این مطالعه همچنین نشان داده است که شیوع HPV دهانی طی سه دهه گذشته به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است و مردان بیشتر از زنان به این عفونت مبتلا می‌شوند.
آیا زگیل دهانی سرطان است؟
خیر، HPV دهانی به‌خودی‌خود سرطان نیست. اما برخی از انواع HPV (به‌ویژه HPV-16) می‌توانند موجب سرطان اوروفارنکس (سرطان دهان و گلو) شوند. HPV-16 تنها در ۱٪ از جمعیت دیده می‌شود، اما حدود دو‌سوم سرطان‌های اوروفارنکس با HPV مرتبط هستند.
برخی از موارد HPV دهانی می‌توانند به سرطان اوروفارنکس تبدیل شوند (اگرچه این اتفاق نادر است). سرطان اوروفارنکس در وسط گلو، از جمله زبان، لوزه‌ها و دیواره‌های حلق، ایجاد می‌شود. این سلول‌های سرطانی می‌توانند از HPV دهانی تشکیل شوند.
علائم سرطان اوروفارنکس ناشی از HPV چیست؟
اولین نشانه معمولاً مشکل در بلعیدن غذا است. علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- ✅ سرفه‌های خونی
- ✅ وجود توده‌ای در گردن یا گونه
- ✅ گرفتگی صدا که از بین نمی‌رود
- ✅ تورم غدد لنفاوی
- ✅ گلودرد مزمن
- ✅ درد گوش
- ✅ لکه سفید یا قرمز روی لوزه‌ها
- ✅ درد یا تورم فک
- ✅ کاهش وزن غیرقابل توضیح
این علائم همیشه به معنای سرطان نیستند، اما اگر بیش از دو هفته ادامه داشتند، باید به پزشک مراجعه کنید.
انواع زگیل‌های زبانی
برخی از انواع زگیل‌های زبانی شامل:
۱. زگیل‌های معمولی دهان (Common warts):
بیشتر در کودکان دیده می‌شوند. ممکن است روی لب‌ها، لثه‌ها و زبان ظاهر شوند. معمولاً در طی ۲ سال خودبهخود از بین می‌روند.
۲. پاپیلومای سنگفرشی دهانی (Oral squamous papilloma):
تومورهای خوش‌خیمی که می‌توانند افراد در هر سنی را تحت‌تأثیر قرار دهند. بیشتر در بزرگسالان ۳۰ تا ۵۰ ساله دیده می‌شوند. ممکن است در کام نرم، فرنولوم (بند زیر زبان)، یا زبان کوچک ظاهر شوند.
۳. کندیلومای دهانی (Oral condyloma acuminata):
اغلب از طریق رابطه‌ی جنسی (مانند رابطه‌ی دهانی) منتقل می‌شوند. معمولاً بر روی زبان، لب‌ها یا کف دهان ظاهر می‌شوند. به رنگ صورتی یا سفید هستند و سطحی شبیه به گل‌کلم دارند.
علائم زگیل دهانی چیست؟
اکثر افراد مبتلا به HPV دهانی هیچ علامتی ندارند. از آنجایی که خودشان متوجه عفونت نمی‌شوند، ممکن است ناخواسته ویروس را به شریک خود منتقل کنند. برخی از افراد ممکن است به زخم یا زگیل‌هایی روی لب‌ها، داخل دهان یا گلو دچار شوند، اما این مورد کمتر رایج است.
زگیل دهانی چگونه منتقل می‌شود؟
HPV دهانی عمدتاً از طریق رابطه‌ی جنسی دهانی یا تماس مستقیم دهان با دهان فرد آلوده منتقل می‌شود. ویروس در بزاق و مخاط فرد آلوده وجود دارد و در صورت تماس با زخم یا برش‌های کوچک در دهان فرد دیگر، منتقل می‌شود.
دوره کمون (نهفتگی) زگیل دهانی چقدر است؟
از ۳ تا ۶ ماه پس از تماس اولیه، در صورت ایجاد زگیل، ظاهر می‌شوند. اما بسیاری از افراد هرگز علائمی را تجربه نمی‌کنند.
آیا زگیل دهانی خودبهخود از بین می‌رود؟
بله، معمولاً ظرف دو سال، بدون نیاز به درمان از بدن پاک می‌شود. اما در برخی افراد، ویروس برای دهه‌ها در بدن باقی می‌ماند و ممکن است در نهایت منجر به مشکلات جدی مانند سرطان اوروفارنکس شود.
چه عواملی خطر ابتلا به زگیل دهانی را افزایش می‌دهند؟
- ✅ داشتن رابطه جنسی دهانی یا تماس دهانی با فرد آلوده
- ✅ سیگار کشیدن
- ✅ استفاده مشترک از ظروف غذا یا لیوان
- ✅ داشتن چندین شریک جنسی
- ✅ بوسیدن عمیق (فرانسوی)
- ✅ عدم استفاده از محافظ در رابطه‌ی دهانی
- ✅ مصرف زیاد الکل
تست زگیل دهانی چگونه انجام می‌شود؟
هیچ آزمایش غربالگری خاصی برای HPV دهانی وجود ندارد.ئپزشک ممکن است در معاینات معمولی ضایعاتی را مشاهده کند. در صورت مشاهده ناحیه مشکوک، پزشک ممکن است از بافت نمونه برداری کند تا ببیند که آیا سلول‌ها سرطانی یا پیش‌سرطانی هستند.
اگر آزمایش سرطان مثبت باشد و HPV درگیر باشد، این سرطان معمولاً پاسخ بهتری به درمان نشان می‌دهد.
چگونه HPV دهانی درمان می‌شود؟
HPV دهانی معمولاً بدون نیاز به درمان، خودبهخود از بدن فرد پاک می‌شود. اما اگر فرد زگیل یا زخم‌هایی داشته باشد، پزشک می‌تواند آن‌ها را با روش‌های زیر برطرف کند:
- ✔ جراحی برای برداشتن زگیل‌ها
- ✔ سرما‌درمانی (کرایوتراپی) برای منجمد کردن زگیل‌ها
- ✔ تزریق اینترفرون آلفا-۲B برای کمک به از بین بردن ویروس
آیا واکسن HPV از زگیل دهانی جلوگیری می‌کند؟
بله. واکسن گارداسیل به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به HPV دهانی را کاهش می‌دهد. همچنین از سرطان‌های مرتبط با HPV (مانند سرطان دهانه رحم، گلو، مقعد و آلت تناسلی) جلوگیری می‌کند.
منابع: clevelandclinic، healthline، medicalnewstoday
