درد بیضه می‌تواند به دلیل آسیب ناگهانی، التهاب، عفونت‌های مقاربتی یا موارد اورژانسی پزشکی ایجاد شود. این درد ممکن است به صورت درد مبهم باشد که یکی یا هر دو بیضه یا کیسه بیضه را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است با تورم نیز همراه شود. درد بیضه ممکن است به دلایلی مانند آسیب عصبی، عفونت‌های مقاربتی (STIs)، قانقاریا (مرگ بافتی)، تورم، فتق، سنگ کلیه، التهاب، وریدهای بزرگ‌شده، وجود مایع در بیضه یا شرایط شدیدی مانند پیچ‌خوردگی بیضه ایجاد شود.
انواع درد بیضه
ممکن است درد را در یکی یا هر دو بیضه حس کنید، اما گاهی درد از نواحی دیگر مانند شکم یا کشاله ران نشأت می‌گیرد و به بیضه منتقل می‌شود. این درد می‌تواند حاد یا مزمن باشد:
- درد حاد: به‌طور ناگهانی شروع شده، سریع شدت می‌گیرد و مدت کوتاهی طول می‌کشد.
- درد مزمن: به‌تدریج شروع شده و مدت طولانی باقی می‌ماند.
بیضه‌ها دارای تعداد زیادی اعصاب حساس هستند، بنابراین درد می‌تواند بسیار شدید باشد. در صورتی‌که درد بیش از یک ساعت ادامه داشته باشد، به پزشک مراجعه کنید. اگر درد شدید، ناگهانی و تیز دارید فوراً به اورژانس بروید، چون ممکن است نشانه پیچ‌خوردگی بیضه (torsion) باشد که یک اورژانس پزشکی است.
درد بیضه به دلیل ارضا نشدن
یک نوع از درد بیضه رایج وجود دارد که مربوط به زمانی است که یک مرد تحریک شده ولی ارضا نمی شود. این اتفاق به خاطر تجمع مایع منی است و همین عامل باعث التهاب و درد در بیضه و ناحیه لگن می شود و مردان را درگیر می کند.
آیا درد خفیف بیضه طبیعی است؟
خیر، درد بیضه به‌طور طبیعی نباید وجود داشته باشد. اگرچه ضربه یا آسیب موقت می‌تواند باعث درد گذرا شود، در صورت درد پایدار یا طولانی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه بفهمیم درد بیضه جدی است؟
اگر هریک از موارد زیر را دارید، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:
- درد شدید و ناگهانی در یکی یا هر دو بیضه
- درد همراه با تهوع، استفراغ یا درد شکم
- تورم بیضه
- درد بیش از یک ساعت یا بدون بهبود هنگام استراحت
چه کسانی بیشتر در معرض درد بیضه قرار دارند؟
هر کسی که بیضه دارد می‌تواند درد بیضه را تجربه کند، اما افرادی که فعالیت بدنی یا ورزشی شدید دارند، بیشتر در معرض آسیب به بیضه‌ها هستند.
علت اصلی درد بیضه چیست؟
در بسیاری موارد، علت واضح است (مثلاً ضربه یا آسیب ورزشی)، اما در برخی دیگر تشخیص علت سخت‌تر است. علل شایع عبارت‌اند از:
- التهاب بیضه (Orchitis): معمولاً به دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی. اوریون در کودکان علت شایع است.
- فتق اینگوینال (کشاله ران): ورود بخشی از روده به داخل کشاله ران که ممکن است دردناک شود.
- التهاب اپیدیدیم (Epididymitis): التهاب لوله‌ای که اسپرم را از بیضه خارج می‌کند. ممکن است همراه با تورم و داغی کیسه بیضه باشد.
- کیست اسپرماتوسل: کیستی پر از مایع در نزدیکی بیضه، معمولاً بدون درد اما ممکن است ناراحت‌کننده شود.
- هیدروسل: تجمع مایع در اطراف بیضه‌ها.
- هماتوسل: تجمع خون اطراف بیضه، اغلب پس از ضربه.
- واریس بیضه (واریکوسل): بزرگ شدن غیرطبیعی سیاهرگ‌های اسکروتوم، درد معمولاً هنگام ایستادن یا فعالیت بیشتر می‌شود.
- پیچ‌خوردگی بیضه: چرخش بند بیضه و قطع خون‌رسانی، درد شدید و ناگهانی، نیاز فوری به جراحی دارد.
- سنگ کلیه: درد ناشی از مسدود شدن مجاری ادراری، ممکن است به بیضه‌ها منتقل شود.
- درد پس از وازکتومی: به دلیل فشار در لوله‌های اسپرم‌بر.
- سرطان بیضه: شایع‌ترین سرطان مردان ۱۵ تا ۳۵ سال، ممکن است با درد خفیف همراه باشد.
علائم همراه با درد بیضه
درد بیضه ممکن است با کبودی، تهوع و استفراغ، تورم یا تغییر رنگ کیسه بیضه، تب و مشکلات ادراری (سوزش، تکرر، وجود خون) همراه باشد.
آیا بیماری‌های مقاربتی می‌توانند باعث درد بیضه شوند؟
بله، برخی از بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک، سفلیس و کلامیدیا می‌توانند باعث التهاب و درد بیضه شوند.
تشخیص چگونه انجام می‌شود؟
پزشک با معاینه شکم، کشاله ران و کیسه بیضه علت درد را ارزیابی می کند. همچنین اطلاعاتی درباره شرایط پزشکی فعلی و علائم همراه از شما خواهد گرفت. برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است سونوگرافی از بیضه و کیسه بیضه، آزمایش ادرار، کشت ادرار، معاینه ترشحات پروستات (با معاینه رکتوم) انجام شود.
درمان درد بیضه چگونه است؟
در خانه می توان از کمپرس سرد (حداکثر ۱۵ دقیقه و با فاصله)، قرار دادن حوله رول‌شده زیر بیضه هنگام دراز کشیدن، حمام گرم و داروهای NSAID (ضدالتهاب غیراستروئیدی) استفاده کرد. در صورت مراجعه به پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدعفونت یا داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین (برای درد عصبی خاص) تجویز شوند.
در برخی موارد جراحی رفع پیچ‌خوردگی بیضه، ترمیم فتق، برداشت اپیدیدیم در دردهای مزمن، وازکتومی برگشتی، سنگ‌شکنی کلیه، رهاسازی اعصاب بند بیضه، برداشت بیضه (در صورت سرطان) ممکن است انجام شود.
عوارض احتمالی درد بیضه
اگر عفونت‌هایی مانند کلامیدیا یا عارضه‌های جدی مانند پیچ‌خوردگی بیضه درمان نشوند، می‌توانند باعث آسیب دائمی به بیضه‌ها و کیسه بیضه شوند. این آسیب‌ها ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند. پیچ‌خوردگی بیضه در صورت پیشروی به قانقاریا می‌تواند عفونتی خطرناک و تهدیدکننده حیات ایجاد کند که به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد.
چگونه از درد بیضه پیشگیری کنیم؟
هر مورد از درد بیضه را نمی‌توان پیشگیری کرد، اما راهکارهایی برای کاهش خطر وجود دارد:
- استفاده از محافظ ورزشی حین ورزش یا فعالیت‌های شدید بدنی
- داشتن رابطه جنسی ایمن و استفاده از کاندوم
- بررسی ماهیانه بیضه‌ها برای تشخیص هر گونه تغییر یا توده
- تخلیه کامل مثانه برای جلوگیری از عفونت‌های دستگاه ادراری
سؤالات متداول
آیا می‌توان درد بیضه را نادیده گرفت؟
خیر، نباید نادیده گرفته شود. اگر بیش از یک ساعت ادامه داشت یا بدتر شد، حتماً باید بررسی شود.
اگر یک بیضه برداشته شود، امکان باروری هست؟
بله، در اغلب موارد یک بیضه سالم می‌تواند اسپرم کافی تولید کند. نعوظ و تولید تستوسترون معمولاً دچار اختلال نمی‌شود. اگر سابقه پیچ‌خوردگی بیضه در کودکی دارید یا مشکلی در باروری دارید، آزمایش شمارش اسپرم توصیه می‌شود.
آیا نشستن طولانی باعث درد بیضه می‌شود؟
بله، نشستن طولانی یا انداختن پاها روی هم می‌تواند منجر به درد شود. ایستادن، پیاده‌روی و کاهش زمان نشستن کمک‌کننده است.
آیا درد بیضه می‌تواند خودبه‌خود برطرف شود؟
اگر دلیل ساده‌ای مانند ضربه باشد، معمولاً ظرف یک ساعت برطرف می‌شود. اما اگر ادامه داشت، حتماً باید بررسی شود.
چه پزشکانی درد بیضه را درمان می‌کنند؟
پزشک عمومی، متخصص ارولوژی، متخصص نفرولوژی (برای بررسی مشکلات کلیوی)
کلام آخر
درد بیضه گاهی ناگهانی و کوتاه‌مدت است و ممکن است با درمان خانگی بهبود یابد. اما در موارد شدید یا تداوم درد، ممکن است نشانه بیماری جدی‌تری باشد. مراجعه به پزشک باعث تشخیص به‌موقع و انتخاب بهترین درمان خواهد شد. هرچند صحبت درباره چنین ناحیه حساسی ممکن است سخت باشد، اما نباید از سلامت خود غافل شوید. درد، پیام بدن برای هشدار به شماست.
منابع: clevelandclinic؛ healthline
